Tosca van der Weerden volgde de training Meerstemmig Storytelling als aanvulling op haar Next Talent traject.
Door: Sabrina Sugiarto
Wat was de reden dat je hieraan mee wilde doen?
Als illustrator vertel je verhalen met beelden en daarbij zijn alle elementen in beeld van belang. Toen ik werd genomineerd voor het Next Talent traject wilde ik mezelf gaan specialiseren. Ik was al twee jaar afgestudeerd en liep er vaak tegenaan, ook tijdens mijn studie, dat er weinig stil gestaan werd bij dit onderwerp. Tijdens mijn studie kreeg ik geen les over hoe je bepaalde keuzes maakt als je mensen portretteert. Het bewust bezig zijn met je eigen perspectief op de maatschappij en de vooroordelen die daaruit voortvloeien kwam niet aan de orde.
Ik ben er zelf wel veel mee bezig, omdat ik het interessant en belangrijk vind. Vooral vanuit een feministisch perspectief kijk ik hoe vrouwen worden geportretteerd en dat wilde ik breder trekken. Hoe kan ik als illustrator daar bewuster mee bezig zijn? Dat was eigenlijk mijn grote hoofdvraag en Meerstemmig Storytelling, onder leiding van Winnie Roseval, sloot daar super goed op aan.
Wat was jouw verwachting?
In de omschrijving stond dat we bepaalde casestudies zouden bespreken en met elkaar in gesprek zouden gaan. Er werd een open sfeer, zonder oordeel gecreëerd door de afspraken die we met elkaar maakten. Ik vond het bijzonder dat de groep zo gevarieerd samengesteld was. Alles kon en mocht gevraagd worden en als iemand dat moeilijk vond dan was dat ook goed.
Heeft het aan jouw verwachting voldaan?
Ja, ik vond het echt heel bijzonder en dat lag aan de gevarieerde groep. Ik bevond me op een plek met mensen die ik anders nooit zou tegenkomen. Ik ging in gesprek met makers die al 40 jaar bezig zijn en op een heel ander niveau zitten dan ik. Het is heel interessant om dan van elkaar verschillende perspectieven te horen. Ook de casestudie met de internationale makers van de film ROCKS was heel interessant. De manier waarop zij inclusief hebben gewerkt vond ik zo inspirerend, dat heb ik in mijn achterhoofd gehouden.
Is dat wat jou het meeste is bijgebleven?
Nee, wat mij het meeste is bijgebleven is de oefening over privileges. Je kreeg een poppetje dat je in een cirkel moest plaatsen. Eerst moesten we het poppetje bij ons grootste privilege plaatsen en daarna bij het ding dat ons het meest beperkte. En dan zie je; ‘ah, de dingen waar ik op word beoordeeld, daar hebben andere mensen helemaal geen last van. En anderen houden zich weer bezig met iets waar ik helemaal niet over nadenk. Dat opent je ogen echt heel erg.
Wat heb je ervan meegenomen?
Het grootste ding dat ik heb meegenomen is dat mensen tegenwoordig allemaal heel bang zijn. Ze roepen dat niks meer mag en dat je niks meer kan zeggen. Ik denk; ‘nee, je kan het allemaal wel zeggen, maar je krijgt nu gewoon een reactie. En waarom bang zijn voor die reactie, want dat is jouw leermoment. En ik heb dat zelf ook weleens gehad dat iemand zegt; ‘he wat je hebt gezegd, dat vind ik gewoon pijnlijk’. Waarop ik altijd heb gezegd; ‘bedankt dat je het wilde delen en je hebt eigenlijk wel gelijk’. Dan bied je je excuses aan en dat lijkt me niks om je voor te schamen. We zijn allemaal mensen en we kunnen niet alles perfect doen. Dat heb ik binnen deze groep voor het eerst echt ervaren.
Hoe werkt deze ervaring door in jouw praktijk?
Ik ben ervan bewust dat ik bijna alleen maar witte vrienden heb en probeer dan ook heel bewust te blijven van mijn eigen vooroordelen. Zo viel het mij op dat tijdens mijn studie klasgenoten nooit kroes haar tekenden. Ik ben daar toen allerlei films en documentaires over gaan kijken om te kunnen begrijpen dat haar, voor zwarte vrouwen in het bijzonder, niet alleen maar haar is. Daar zit een historie achter. Ik vond het zo bizar dat je als illustrator continue mensen tekent maar daar dan niet over nadenkt
Wanneer ik dus iets teken over mensen met een culturele achtergrond waar ik zelf niks van weet dan ga ik er alleen maar mee akkoord als ik weet dat ik niet in onbewuste stereotyperingen ga vallen. Als ik een specifieke opdracht krijg met de wens een diverse groep mensen af te beelden dan ga ik eerst goed in gesprek met de opdrachtgever en stel vragen zoals; ‘wat betekent dit voor jullie’? En soms loop ik tegen lastige discussies aan waarin ik altijd bij mijn eigen standpunt probeer te blijven.
Wat heeft het je gebracht?
Ik had al een bepaald soort bewustzijn over dit onderwerp, vandaar ook de interesse voor de Meerstemmig Storytelling workshop. Maar het zijn vooral de gesprekken met de deelnemers die geïnspireerd hebben manieren te vinden om inclusief en divers te werken. Die stappen, die openbaringen en gesprekken heb ik opgeschreven en daar kijk ik vaak op terug.
Meld je hier aan voor de training Meerstemmig Storytelling in maart 2023.
Heb je vragen over de training? Neem dan contact op met Ciska Hoozemans, ciska@filmforward.nl