DasArts-methode

Feedback is een van de belangrijkste elementen van de FilmForward Vrijplaats Residency. Die krijgen de deelnemers aan de Vrijplaats van mentoren, van gastprofessionals en van elkaar. Tijdens speciale sessies voorzien deelnemers elkaar van constructieve kritiek volgens de zogeheten DasArts-methode. Workshopbegeleider Rogier Klomp leidt de sessies met veel inzicht en plezier. “Juist voor makers die snel in de verdediging schieten, is deze methode extra waardevol.”

De DasArts-feedbackmethode komt van het masterprogramma DasArts van de Academie voor Theater en Dans van de Amsterdamse Hogeschool. Rogier Klomp: “Op die opleiding worstelden ze er destijds mee dat feedback vaak als stressvol en negatief werd ervaren. Ook waren er veel studenten met verschillende achtergronden en daardoor verschillende manieren van omgaan met feedback. Er moest dus een voor iedereen geschikte methode van feedback geven komen, speciaal voor work in progress, met een duidelijke structuur en eenvormige regels.”

‘Don’t tell’
Samen met filosoof Karim Benammar werd een methode ontwikkeld voor een feedbacksessie van ongeveer negentig minuten, die verloopt volgens een vast protocol. “Je presenteert je werk niet, maar laat het werk voor zichzelf spreken. Voordat je het toont, schets je alleen grof waar het om gaat. Bijvoorbeeld: dit is een film en hij is bedoeld voor kinderen. Show, don’t tell.”

Vervolgens geven de deelnemers in acht verschillende rondes feedback, volgens een nauw omschreven format. De maker geeft geen commentaar, maar luistert. “Dat is bedoeld om de maker alle gelegenheid en rust te geven om de feedback in zich op te nemen en te laten bezinken. Vaak schieten mensen direct in de verdediging, maar bij deze methode hoef je niets uit te leggen of te bewijzen. Als maker hoef je dus niet de hele tijd alert te zijn en in gedachten al een respons te formuleren; je kunt je helemaal richten op de feedback. En als er geen discussies zijn, krijg je wel twee tot vier keer zo veel feedback als bij andere methodes.”

Flexibiliteit
De feedbackrondes bestaan onder meer uit een ‘one-on-one’, waarbij de eerste indrukken direct worden geventileerd, een ‘open questions’-ronde en een ‘concept reflection’-ronde. Ook is er een ‘gossip-ronde’ en een ronde met ‘tips and tricks’.

Om ervoor te zorgen dat de feedback niet negatief of persoonlijk wordt, zijn er regels voor hoe je die verwoordt. Feedback wordt gegeven in zinnen die beginnen met: “What works for me is…”, of: “As a filmmaker, I need…”. “Het zorgt ervoor dat de feedbackgevers on topic blijven en niet te veel uitweiden. Je hebt natuurlijk wel te maken met kunstenaars. Erykah Badu zei dat zo mooi bij haar concerten, tegen het publiek: ‘Keep in mind that I’m an artist and I’m sensitive about my shit.’ Dat is belangrijk.”

Hoewel de feedbackrondes volgens een duidelijk protocol worden uitgevoerd, neemt Klomp de ruimte de DasArts-methode wat verder toe te spitsen op het werk van de Vrijplaats-deelnemers. “Er is overlap tussen enerzijds audiovisueel werk en film en anderzijds theater en dans. Het zijn allemaal creatieve processen, waarbij je een ervaring teweegbrengt en een boodschap communiceert. Maar theater is live, waardoor je het eigenlijk altijd gaandeweg kunt aanpassen. Als een film echter af is, is hij af. Daarom probeer ik het maakproces open te breken, door deelnemers audiovisuele ‘prototypes’ te laten maken. Door mijn achtergrond als designer weet ik dat dat werkt.”

Pareltjes
Het betekent dat makers iets moeten presenteren dat een ervaring creëert. “Bijvoorbeeld een moving script, een variant op een moving moodboard, of een combinatie van ruw materiaal met muziek. Of een impressie van mogelijke filmlocaties.

“Deze methode leent zich trouwens ook voor klassiekere filmprocessen, zoals een draft script of een eerste edit. In de vorige workshop liet Jan-Willem van Ewijk zijn script lezen met muziek erbij. Dat werkte ook goed. En Festus Toll en Daniël Jacoby hadden respectievelijk een moving script en een compilatie van found footage gemaakt. Die lieten ze eerst zien zonder context. Dat riep al zoveel op: er werden pareltjes ontdekt, er ontstonden associaties en nieuwe ideeën. Dat toont wat de inherente kracht is van het materiaal of het verhaal.”

Belangrijk in de aangepaste methode is dat de feedbackvragen aan de deelnemers (“Wat doet het materiaal? Welke associaties, vragen en emoties roept het op?”) aansluiten op de expertise in de groep. “Er zitten zo veel interessante, getalenteerde makers bij elkaar; met deze methode kun je optimaal gebruikmaken van die collectieve intelligentie.”

Mindmap
Een personal touch die Klomp toevoegt, zijn de mindmaps die hij maakt. “Ik maak altijd aantekeningen tijdens de sessies, met de nadruk op tékeningen. Ze vormen een weerslag van de discussies en de feedback, die de deelnemers na afloop mogen hebben. Dan hoeven ze zelf ook niet druk mee te schrijven.”

Na afloop van een sessie heeft de maker die zijn werk heeft gepresenteerd niet alleen mondeling feedback gehad, maar krijgt hij of zij ook een map met geschreven commentaren, een persoonlijke brief die de deelnemers in de laatste ronde aan de makers schrijven, en de aantekeningen en mindmap van de sessieleider.

Volgens Rogier geven de sessies de maker ook de kans iets uit te testen. “Mirella Muroni, bijvoorbeeld, ontdekte dat ze experimenteler wilde gaan werken. Ze maakte een audiovisuele schets met hulp van mededeelnemers en daardoor werd wat ze zocht veel concreter.”
Louis Hothothot liet ruwe edits zien van zijn nieuwe film over een Amerikaanse immigrant in China met acteerambities. “Door de feedback lukte het hem met meer afstand te kijken naar zijn eigen rol als documentairemaker in de film en de relatie die hij heeft met de hoofdpersoon.”

Natuurlijk is de methode niet altijd voor iedereen metéén onverdeeld succesvol. “Er zijn ook deelnemers die veel moeite hebben om niet te reageren, die snel in de verdediging schieten. Ze weerleggen de feedback die ze krijgen direct en proberen hun project uit te leggen. Dat resulteert er dan in dat de maker zelf aan het woord is en bijna geen feedback ontvangt. Maar juist voor deze makers is deze methode extra waardevol. Frustrerend, maar waardevol. Het leert ze open te staan voor feedback.”

Interview: Nicole Santé